Alles over ATEX-verlichting: Veiligheid, Wetgeving en Juiste Toepassing
Wat is ATEX?
In explosiegevaarlijke omgevingen – zoals in de (petro)chemie, voedingsindustrie of afvalverwerking – is standaardverlichting niet voldoende. ATEX (ATmosphères EXplosibles) is een Europese richtlijn die veiligheid garandeert in deze risicovolle gebieden. Er zijn twee hoofdrichtlijnen:
- ATEX 114 (richtlijn 2014/34/EU): Voor fabrikanten van explosieveilige apparatuur.
- ATEX 153 (richtlijn 1999/92/EG): Voor werkgevers om werknemers veilig te laten werken in explosiegevaarlijke omgevingen.
Zones en de juiste armaturen: Welke verlichting hoort waar?
Explosiegevaarlijke gebieden worden ingedeeld in zones op basis van frequentie en duur van explosieve atmosfeer:
| Medium | Zone | Beschrijving | Vereiste ATEX Categorie |
| Gas/damp | Zone 0 | Voortdurende aanwezigheid | 1G (Ga) |
| Gas/damp | Zone 1 | Af en toe aanwezig | 2G (Gb) |
| Gas/damp | Zone 2 | Zelden aanwezig | 3G (Gc) |
| Stof | Zone 20 | Voortdurende aanwezigheid | 1D (Da) |
| Stof | Zone 21 | Af en toe aanwezig | 2D (Db) |
| Stof | Zone 22 | Zelden aanwezig | 3D (Dc) |
Jouw situatie bepaalt de zone. De zone bepaalt het armatuur.
Hoe kies je het juiste ATEX-armatuur?
Bij het selecteren van een armatuur moet rekening gehouden worden met:
- Gas- of stofgroep (IIA/IIB/IIC voor gas, IIIA/IIIB/IIIC voor stof)
- Temperatuurklasse (T1 t/m T6 – bepaalt max. oppervlaktemperatuur)
- Beschermingswijze (zoals Ex d: drukvast, Ex e: verhoogde veiligheid, Ex i: intrinsiek veilig)
- EPL (Equipment Protection Level) en apparaatcategorie conform EN60079-normen
Voorbeeld: een armatuur met markering II 2G Ex db IIC T4 Gb betekent:
- Geschikt voor Zone 1/2
- Beveiligd volgens drukvaste constructie (Ex db)
- Voor gasgroep IIC (de zwaarste)
- Max. oppervlaktemperatuur 135°C (T4)
Wat zegt de wet?
Een veilige installatie vereist meer dan alleen het juiste armatuur:
- Installatie volgens EN60079-14
- Inspectie en onderhoud volgens EN60079-17
- Reparatie conform EN60079-19
- Toepassen van werkinstructies, vergunningen, en ATEX-zoneringstekeningen
Daarbij hoort ook de bijpassende kleding reglementen:
- Zone 0/1/20: antistatische kleding
- Zone 2/21/22: katoenen kleding
- Altijd: antistatische schoenen
Veelgestelde vragen
Moet ik ook rekening houden met niet-elektrische apparatuur?
Ja. Ook mechanische apparaten kunnen een ontstekingsbron vormen en vallen onder ATEX.
Kan ik standaard verlichting gebruiken met beschermkappen?
Nee. Alleen armaturen met officiële ATEX-certificering voldoen aan de eisen.
Wat als ik twijfel over mijn zone-indeling?
Laat een ATEX-zoneringstekeningen en risicoanalyse maken, bijvoorbeeld met hulp van een specialist of via Yourlight.