UGR waarde
UGR staat voor Unified Glare Rating. Deze waarde is een indicatie van de mate waarin armaturen en lichtbronnen verblinding veroorzaken vanuit een bepaalde positie van de waarnemer. De UGR waarde kan niet zomaar gemeten worden. Het heeft te maken met de ooghoogte en kijkrichting van de persoon. Naast directe verblinding door het kijken in een lichtbron is er ook sprake van indirecte verblinding. Indirecte verblinding kan komen door weerkaatsing van het licht.
Wat houdt UGR waarde precies in?
Kort gezegd zorgt een lage UGR-waarde voor minder lichthinder (verblinding) en daarmee een hoger comfort in werkruimtes. Verlichting is vaak een onderschat onderdeel binnen bedrijven en instellingen en verdient meer aandacht. Het toepassen van de juiste verlichting in (werk)ruimtes is van groot belang. Verlichting heeft een grote invloed op de productiviteit en tevens op het welzijn van personen. Het lichtniveau moet voldoende zijn om de werkzaamheden uit te kunnen voeren en daarnaast mag het niet zorgen voor schittering of verblinding.
Wat is het belang van de UGR-waarde?
De arbeidsproductiviteit en het welzijn van een medewerker wordt sterk beïnvloed door verlichting. Of het nu een kantoor betreft, of een werkplek aan een productiemachine of een werkbank in de werkplaats, een te hoge URG-waarde in werkruimtes zorgt ervoor dat mensen zich bewust, maar ook onbewust, zich gehinderd voelen om hun werk op de juiste manier te kunnen uitvoeren. Een te hoge verblinding zorgt voor meer fouten en mesnen kunnen hun werk niet op in het tempo verrichten wat ze gewend zijn. Een lage UGR-waarde, in kantoren bijvoorbeeld <19, heeft een positieve invloed op de gemoedstoestand van medewerkers, zorgt voor werkcomfort, voorkomt vermoeidheid en irritatie en zorgt voor een hogere arbeidsproductiviteit. Het is wetenschappelijk bewezen dat medewerkers die werken in ruimtes met een lage UGR minder vermoeid naar huis gaan. .
Welke factoren spelen een rol bij het bepalen van de UGR-waarde?
Het meten van de UGR-waarde is afhankelijk van verschillende factoren. Om te bepalen hoeveel sprake er van verblinding is, moet de UGR-waarde worden berekend. Bij het bepalen van de positie van armaturen in een lichtplan, is het dan ook van belang hier rekening mee te houden. Er zijn diverse factoren die van invloed zijn op deze waarde. De waarnemer kan worden gehinderd door directe verblinding van een of meerdere armaturen in een ruimte. Dit is mede afhankelijk van de positie van de waarnemer. De hoeveelheid licht dat van het oppervlakte van een lichtbron komt heet luminantie. De hoeveelheid licht dat invalt in het oog van een waarnemer wordt gemeten in Candela. Verblinding van een waarnemer wordt veroorzaakt door de hoeveelheid licht (Candela) dat invalt in het oog van de waarnemer op de positie waar deze zich bevindt. Licht kan ook indirect in het oog van de waarnemer vallen, dan wordt het bijvoorbeeld weerkaatst op een witte muur en kan het eveneens zorgen voor extra verblinding. De ruimte zelf heeft dus ook invloed op de UGR-waarde in samenhang uiteraard met de positie van de armaturen in de ruimte. Echter de belangrijkste factor is de portie van de waarnemer in de ruimte t.o.v. de positie van de armaturen. Puur op basis van de gegevens van een armatuur kan dus geen uitspraak gedaan worden of het wel of niet aan de norm voldoet. Het gaat om de specifieke ruimte die wordt verlicht door kunstlichtbronnen.
De maximale UGR-waarden verschillen per toepassing en omgeving. De norm voor de UGR-waarde ligt bij industrieel werk in hoge productiehallen bijvoorbeeld een stuk hoger dan bij kantoren en waar technische tekeningen moeten worden gemaakt of afgelezen. Visueel veeleisendere taken, die een hoge lichtsterkte vereisen, zoals tekenen en kwaliteitscontrole zijn dus veeleisend t.o.v. verblinding.
Er zijn 4 factoren die de UGR-waarde bepalen:
1. Het Meetpunt
De vorm en grootte van de ruimte is van belang voor de UGR-waarde. Hoe hoger een ruimte is, hoe hoger de armaturen zullen hangen, hoe minder sprake er is van verblinding voor de waarnemer. De UGR-waarde verschilt per werkplek vanwege de werkzaamheden die daar verricht worden. Zo mag de UGR-waarde in gangen over het algemeen hoger zijn dan in kantoren, omdat men daar minder tijd doorbrengt en nagenoeg geen werkzaamheden verricht.
2. Reflectiefactoren (luminantie)
De kleuren, het materiaal en de structuur van de muren, het plafond en de vloer van een ruimte en daarnaast de afmeting van een ruimte zijn allen van invloed op de mate van verblinding. Als de muren bijvoorbeeld hoogglanswit zijn, zal de reflectie van het licht een stuk hoger zijn dan bijvoorbeeld een matte zwarte muur. Ook geldt hoe groter de ruimte hoe minder verblinding. Een wit plafond op 6m hoger reflecteert minder dan op 3m hoogte.
3. Locatie van waarnemer
Het is van belang te weten waar de waarnemer zich bij de werkzaamheden bevindt en welk soort werkzaamheden er in een bepaalde ruimte gebeuren. Als er tijdens de werkzaamheden bijvoorbeeld niet omhoog gekeken hoeft te worden, is de UGR-waarde minder belangrijk dan in een ruimte waarin dit wel noodzakelijk is, zoals bijvoorbeeld bij order picking van hoge stellingen. Hoe de straling van het licht in het oog valt wordt bepaald door de locatie waar een medewerker (waarnemer) zich bevindt. Dit heeft een grote invloed op de mate van verblinding. De professionele lichtplanners van Yourlight kunnen de UGR-waarde van een waarnemer op elke willekeurige plek in een verlichte ruimte berekenen.
4. De verlichting/het armatuur zelf
UGR is eigenlijk bedoeld voor de verlichting in zijn geheel in een ruimte en niet per afzonderlijk armatuur. Toch bieden fabrikanten vaak een maximale UGR-waarde per armatuur aan. Deze waarde wordt dan bepaald door de hoogste berekende UGR-waarde te nemen van alle waarnemingsposities die zich in een ruimte kunnen voordoen en op basis van een referentie ruimte met een gemiddelde reflectiewaarde van het plafond (0,70), de wanden (0,50) en de vloer (0,20). Op deze wijze krijgt men een goed inzicht of bepaalde armaturen de juiste waarden geven voor de te verlichten ruimte.
Voorkomen van verblinding
Er zijn diverse mogelijkheden om verblinding tegen te gaan. Een mechanische oplossing is om een armatuur te voorzien van bijvoorbeeld een gedeeltelijke niet-transparante afscherming, een antiverblindingsrand om een armatuur of een visor aan een armatuur om verblinding aanzienlijk te verlagen. Ook kan er gekozen worden om de lichtsterkte te verminderen, door bijvoorbeeld de armaturen elektronisch te dimmen waardoor de verblinding vermindert. Het meest effectieve oplossing tegen verblinding is meer armaturen toe te passen die individueel een lagere lichtoutput (luminantie) hebben, en samen het gereiste lichtviveau op het oppervlak (illuminatie) brengen, als een lager aantal zeer krachtige armaturen. In plaats van te kiezen voor één heel krachtig high bay armatuur met een output van 30.000lm, kunt u bijvoorbeeld beter kiezen voor 3 stuks lineaire LED armaturen met elk 10.000lm output.
Onze lichtadviseurs helpen u graag verder met uw vragen over UGR, verblinding, luminatie en illuminatie en welke normen er nu eigenlijk zijn.
NEN 12464-1
De normen voor de maximale UGR-waarden voor vele verschillende soorten ruimten wordt in de Europese Norm NEN-EN 12464-1 weergegeven. De UGR-warden liggen doorgaans tussen 15-30. Hoe lager de waarde hoe minder de verblinding. Als de waarde onder de 10 is betekent het dat er geen sprake van verblinding is. In tabellen zijn de UGR-waarden af te lezen voor specifieke situaties, let op het kiezen van de juiste reflectiefactoren, en de juiste afmetingen van de ruimte.
Hieronder de gemiddelde UGR waarden volgens de NEN-EN 12464-1:
- Tekenkamer UGR <16
- Kantoor werk UGR <19
- Fijn industrie werk UGR <22
- Gemiddeld industrie werk UGR <25
- Circulatiegebieden en gangen UGR <28
(Verschillen in UGR <1,0 zijn niet zichtbaar)
| UGR Waarde / Verblindingsindex | Waarneembaarheid |
| 0 – 10 | Niet Merkbaar |
| 10 – 16 | Merkbaar |
| 16 – 22 | Aanvaardbaar |
| 22 – 28 | Onaangenaam |
| >28 | Onaanvaardbaar |
Yourlight heeft professionele lichtplanners in dienst die voor elke situatie de UGR-waarde voor binnenruimtes kunnen bereken. Verblinding en lichthinder spelen ook een rol in de buitenruimte, bijvoorbeeld op bedrijfsterreinen die naast woonwijken zijn gelegen. De verblinding voor de buitenruimte wordt weergegeven in de zogenaamde Glare Ratio (GR).
Wilt u meer weten over de mate van verblinding en/of de UGR-waarde in uw bedrijf, neem dan contact op met een van onze professionals;