UGR waarde
UGR staat voor Unified Glare Rating. Deze waarde is een indicatie van de mate waarin armaturen en lichtbronnen verblinding veroorzaken vanuit een bepaalde positie van de gebruiker. De UGR waarde kan niet zomaar gemeten worden. Het heeft te maken met de ooghoogte en kijkrichting van de persoon. Naast directe verblinding door het kijken in een lichtbron is er ook sprake van indirecte verblinding. Indirecte verblinding kan komen door weerkaatsing van het licht.
Wat houdt UGR waarde precies in?
Kort gezegd zorgt een lage UGR waarde voor minder lichthinder in werkruimtes. Verlichting is vaak een onderschat onderdeel binnen bedrijven en verdient meer aandacht. De juiste verlichting in ruimtes toepassen is van groot belang. Verlichting heeft een grote invloed op de productiviteit en tevens op het welzijn van personen. Het licht moet helder genoeg zijn om de werkzaamheden uit te kunnen voeren en daarnaast mag het niet zorgen voor schittering of verblinding.
Wat is het belang van de UGR-waarde?
Zoals hierboven al vermeld is verlichting vaak een onderschat onderdeel binnen bedrijven. De productiviteit en het welzijn van een medewerker wordt sterk beïnvloed door verlichting. Het licht moet zo helder zijn dat men werk kan verrichten en tegelijkertijd mag men niet verblind zijn. De UGR-waarde is daarom essentieel in een bedrijf.
Welke factoren spelen een rol bij het bepalen van de UGR-waarde?
Het meten van de UGR-waarde is afhankelijk van bepaalde dingen. Om te kijken hoeveel sprake er van verblinding is moet de UGR waarde worden berekend. Bij het plaatsen van armaturen in een lichtplan is het dan ook van belang hier rekening mee te houden. Er zijn diverse factoren die van invloed zijn op deze waarde. Licht dat weerkaatst wordt op bijvoorbeeld een witte muur wordt ‘luminantie’ genoemd en zorgt voor extra verblinding. De ruimte zelf heeft daarnaast ook invloed op de UGR waarde en uiteraard de positie van de armaturen. Puur op basis van de gegevens van een armatuur kan dus geen uitspraak gedaan worden of het wel of niet aan de norm voldoet. De norm voor de UGR waarde ligt bij industrieel werk bijvoorbeeld een stuk hoger dan bij een bedrijf waar technische tekeningen worden gemaakt gezien hier heel precies gewerkt wordt. Visueel veeleisendere taken, die een hoge lichtsterkte vereisen, zoals tekenen en kwaliteitscontrole zijn dus veeleisend t.o.v. verblinding.
Er zijn 4 aspecten die de UGR waarde bepalen:
- Het Meetpunt
De vorm en grootte van de ruimte is van belang voor de UGR waarde. Hoe hoger een ruimte is, hoe hoger de armaturen zullen hangen, hoe minder sprake er is van verblinding. De UGR waarde verschilt per werkplek vanwege de werkzaamheden die daar verricht worden. Zo is de UGR waarde in gangen over het algemeen hoger, omdat men daar minder tijd doorbrengt en nagenoeg geen werkzaamheden verricht.
- Reflectiefactoren (luminantie)
De kleuren van de muren, het plafond en de vloer van een ruimte en daarnaast de afmeting van een ruimte zijn allen van invloed op de mate van verblinding. Als de muren bijvoorbeeld wit zijn of glanzend zal de reflectie van het licht een stuk hoger zijn dan bijvoorbeeld een matte zwarte muur. Ook geld hoe groter de ruimte hoe minder verblinding.
- Locatie van waarnemer
Het is van belang te weten wat er in een bepaalde ruimte voor werkzaamheden gebeuren. Als er bijvoorbeeld niet omhoog gekeken hoeft te worden is de UGR een stuk minder belangrijk dan in een ruimte waarin dit wel gebeurt. Hoe de straling van het licht in het oog valt wordt bepaald door de locatie waar een persoon zich bevindt. Dit heeft een grote invloed op de mate van verblinding.
- De verlichting/het armatuur zelf
UGR is eigenlijk bedoeld voor de verlichting in zijn geheel en niet per afzonderlijk armatuur. Toch bieden fabrikanten een UGR waarde per armatuur aan op basis van een referentie ruimte met een gemiddelde reflectiewaarde van het plafond (0,70), de wanden (0,50) en de vloer (0,20). Op deze wijze krijgt men snel een goed inzicht of bepaalde combinaties van armaturen de juiste waarden geven voor de te verlichten ruimte. Er zijn diverse opties om verblinding tegen te gaan. Een armatuur met bijvoorbeeld een afscherming die niet transparant is zal geschikt zijn om verblinding aanzienlijk te verlagen. Ook kan er gekozen worden om de lichtsterkte te verminderen, hiermee vermindert ook de verblinding. Dit wil niet zeggen dat het lichtniveau in de ruimte daalt. In plaats van te kiezen voor één heel heldere lamp, kunt u bijvoorbeeld beter voor verschillende lampen met een lagere lichtsterkte kiezen.
NEN 12464-1
De UGR waarde wordt in tabellen in NEN 12464-1 voor vele verschillende soorten ruimten weergegeven. Het gemiddelde ligt tussen de 15-30. Hoe lager de waarde hoe minder de verblinding. Als de waarde onder de 10 is betekent het dat er geen verblinding is. In tabellen zijn de UGR-waarden af te lezen voor specifieke situaties, let op het kiezen van de juiste reflectiefactoren, en de juiste afmetingen van de ruimte.
Hieronder de gemiddelde UGR waarden volgens de NEN-EN 12464-1:
- Tekenkamer UGR <16
- Kantoor werk UGR <19
- Fijn industrie werk UGR <22
- Gemiddeld industrie werk UGR <25
- Circulatiegebieden en gangen UGR <28
(Verschillen in UGR <1,0 zijn niet zichtbaar)
| UGR Waarde / Verblindingsindex | Waarneembaarheid |
| 0 – 10 | Niet Merkbaar |
| 10 – 16 | Merkbaar |
| 16 – 22 | Aanvaardbaar |
| 22 – 28 | Onaangenaam |
| >28 | Onaanvaardbaar |